Heitur, kaldur og útisturta 2026

Heitur pottur hefur verið miðpunktur margra garða síðastliðna áratugi.

Greinilegt er að einkagarðurinn er alltaf að verða mikilvægari þegar kemur að heilsurækt. Síðustu áratugi hefur heiti potturinn gjarnan verið miðpunktur garðsins en nú eru margir aðrir, spennandi kostir að líta dagsins ljós. Einn af þeim er fullkomið úti-spa með heitum og köldum potti ásamt útisturtu. Við spáum því að þessi þrenning muni fá enn meira vægi í görðunum okkar á komandi ári. En hvað þarf að hafa í huga þegar kemur að hönnun og staðsetningu baðsvæðisins?

Staðsetning og gott flæði

Þessi heiti pottur er vel staðsettur við hlið sturtu með skiptiaðstöðu ásamt nægum svæðum til að setjast niður.

Við hönnun baðsvæðisins er lykilatriði að hugsa um notagildi, útlit og næði. Ef mögulegt er ætti að staðsetja pottana tiltölulega nálægt húsinu þannig að þeir séu aðgengilegir frá húsi og öðrum hlutum garðsins. Þá er mun auðveldara að hlaupa berfættur á milli pottanna og inn í hús, sérstaklega í íslenskri veðráttu. Þegar pottur er staðsettur nálægt húsi er algengt að honum sé valinn staður við suðurvegg en þar er sólin sterkust. Þetta getur verið góð staðsetning, sérstaklega með tilliti til vetrarsólar, en heitir pottar nýtast ekki síður á þeim árstíma. Staðsetningin má þó ekki vera á kostnað besta sólbaðssvæðisins. Ef plássið er af skornum skammti má hugsanlega staðsetja hann þar sem kvöldsólar nýtur enda margir sem nota heita pottinn helst á kvöldin.

Í þessum garði er kaldi potturinn staðsettur undir skyggni við gufubaðshús.

Fjarlægð frá húsi getur haft mikil áhrif á það hversu mikið pottasvæðið er notað. Ef pottarnir eru staðsettir nálægt útidyrum getur notkun orðið talsvert meiri. Ef pottur er nálægt húsi og þá sérstaklega þar sem gengið er inn í baðherbergi er notkun mun auðveldari. Þó hefur pottur sem er langt frá húsi þann kost að baðsvæðið er vel aðskilið frá húsinu og oft einnig öðrum dvalarsvæðum garðsins sem minnkar truflun vegna hávaða og vatnssulls.

Skjólið eftirsótta

Heitur og kaldur pottur í góðu skjóli bæði fyrir vindi og nágrönnum.

Gott er að velja stað sem nýtur góðs af birtu og yl sólarinnar en er jafnframt í skjóli frá ríkjandi vindáttum. Ef vindur næðir um heitan pott er hætta á yfirborðskælingu vatnsins og því óstöðugu hitastigi. Heiti potturinn þarf líka að vera í skjóli fyrir nágrönnum en flestir vilja að pottasvæðið sé vel lokað frá umhverfinu. Það getur komið fallega út að setja pergólur yfir pottasvæðið. Það getur einnig haft gagnlegan tilgang eins og að minnka sýn inn á þessi svæði. Með gróðurhúsaplasti á pergólunni myndast þak sem skýlir fyrir regni og snjó.

Hér eru pottarnir við hlið gufubaðshúss með útisturtu. Lítil pergóla minnkar innsýn auk þess sem hægt er að hengja í hana ljósaseríu.

Skjólgirðingar eða hár gróður geta skapað notalegt skjól en ef svæðinu er lokað með skjólveggjum þarf að gera ráð fyrir að þeir varpi skuggum og eru skuggarnir talsvert lengri að vetri en sumri. Á sumum svæðum er hins vegar möguleiki á fallegu útsýni frá pottasvæðinu og þá þarf að meta það hversu mikið má sjást inn og hversu mikið út.

Hér má njóta útsýnisins í góðu skjóli frá glerveggjum.

Hönnunarstraumar og efnisval

Hér tengjast allir þættir smekklega saman með efnis- og litavali.

Fallegast er að pottasvæðið og umhverfi þess sé í samræmi og spili smekklega saman í efnisvali og útliti. Til þess að samræmast byggingareglugerð þarf pottur að vera í minnst 40 cm hæð yfir göngusvæðinu í kring. Algengast er að útbúa trépall í að lágmarki þeirri hæð og fella báða pottana niður. Ef svæðið tengist setbekk þá er gjarnan notuð þægileg setuhæð t.d. 0,45 m. Þetta skapar samfellt og fallegt útlit. Best er að vegalengdin milli heita og kalda pottsins sé lítil til að ná hámarks áhrifum og að þægileg hringrás myndist sem styður við heilsufarslegan ávinning heitra og kaldra baða.

Lýsing og stemning

Lýsing sem veitir bæði öryggi og skemmtilegt yfirbragð.

Rétt staðsett lýsing er mikilvæg þegar skapa á stemningu en einnig veita öryggi. Hún eykur notagildi garðsins þegar dagarnir eru styttri og er mikilvæg til að tengja saman íbúðarrými og dvalarrými utandyra. Það skiptir máli að lýsing valdi ekki óþægindum, skeri ekki í augu og flæði ekki mikið inn á nærliggjandi svæði.

Hlýleg lýsing frá LED-borðum og ljósaseríu.

Stemningslýsing: Vel hönnuð lýsing á pallinum og í kringum pottana getur verið áhrifarík. Ljósastaurar, veggljós, innfelld LED ljós í pallinum eða jafnvel LED lýsing undir þrepum geta skapað einstaklega rómantíska og notalega stemningu á kvöldin.

Öryggislýsing: Gott er að ganga úr skugga um að tröppur og gangsvæði séu vel lýst til að koma í veg fyrir slys.

Bein lýsing: Gott er að geta slökkt á beinni lýsingu til að upplifa betur stjörnubjartan himinn og norðurljós.

Útisturta, þægindi og aðbúnaður

Hér er notaleg aðstaða í sturtugarði með pergólu og bekkjum.

Við hönnun pottasvæðisins er vinsælt að gera ráð fyrir sturtuaðstöðu og þá sérstaklega ef langt er í sturtu innandyra. Mörgum þykir hressandi og þægilegt að fara í sturtu utandyra og sumir nota hana nánast eingöngu yfir sumartímann. Auðvelt er að fella sturtuaðstöðu inn í hönnun garðsins og margar mismunandi útfærslur hafa fæðst á teikniborðinu, allt frá einföldum sturtuklefum til heilu sturtugarðanna með slökunaraðstöðu. Einhvers konar fatahengi eða búningsaðstaða er nauðsynleg og þá er svokölluð veðursylla mikið þarfaþing en hún ver fatahengið fyrir regni. Handklæðahaldarar eru nauðsynlegir nálægt pottunum og setusvæði eða bekkur þar sem hægt er að hvíla sig á milli eða eftir pottferðir auka þægindi og notagildi svæðisins.

Í umfjöllun um strauma og stefnur í garðhönnun 2026 fjölluðum við um ríkari áherslu á aukahluti og yfirbragð glæsileika í garðinum. Verður baðsvæðið lúxushornið í garðinum þínum?